het World Economic Forum (WEF) - schudt de wereld wakker
Deze alom gerespecteerde instantie heeft onlangs de wereld wakker geschud met haar inzichten en bevindingen over de impact van wereldwijde toeleveringsketens op het klimaat.
Het Wereld Economisch Forum (WEF) identificeert in haar rapport 'Net-Zero Challenge: The supply chain opportunity - 1/2021' [1], dat acht toeleveringsketens verantwoordelijk zijn voor meer dan 50% van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen en legt de sleutel voor blijvende verandering bij kleine en middelgrote bedrijven die wereldwijd meer dan 90% van alle bedrijven vertegenwoordigen.
Het koolstofvrij maken van toeleveringsketens - is geen eenvoudige opgave concludeert het Wereld Economisch Forum
In haar rapport 'Future Readiness of SMEs and Mid-Sized Companies: A Year On - 12/2022' [2] signaleert het Wereld Economisch Forum (WEF) dat slechts 7% van de besluitvormers bij kleine en middelgrote bedrijven klimaatduurzaamheid zien als een uitdaging. Dit staat in schril contrast met de bredere maatschappelijke verwachtingen.
Het tijdperk van de focus op de eigen bedrijfsactiviteiten is voorbij
Als bedrijven een significante bijdrage willen leveren aan duurzaamheid dan zullen ze met hun toeleveringsketen, de productie en logistieke ketens, aan de slag moeten.
Uit het onderzoeksrapport 'Net-Zero Challenge: The supply chain opportunity - 1/2021' van het WEF, opgesteld in samenwerking met de Boston Consulting Group (BCG), blijkt dat acht toeleveringsketens verantwoordelijk zijn voor 50% van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen.
Eight supply chains are responsible for more than 50% of global emissions. Source: BCG
Broeikasgassen (Greenhouse Gases) bestaan, volgens gegevens van de U.S. Environmental Protection Agency (EPA) [3], uit koolstof (79%), methaan (11%), lachgas of distikstofmonoxyde (7%) en Fluorinated gassen (3%).
Het WEF & BCG schetst in het rapport hoe 'alle' bedrijven een bijdrage kunnen leveren aan de verlaging van de uitstoot. Niet alleen grote bedrijven maar vooral kleine en middelgrote bedrijven.
Volgens het WEF & BCG vertegenwoordigen kleine en middelgrote ondernemingen meer dan 90% van alle bedrijven wereldwijd en zorgen voor ongeveer 70% van alle werkgelegenheid.
Report Future Readiness of SMEs and Mid-Sized Companies: A Year On
Kanttekening: in Europa bedraagt het totaal aantal MKB's 1,5 million (23 million incl. micro-ondernemingen).
Naar schatting veroorzaken kleine en middelgrote bedrijven samen 70% van de wereldwijde vervuiling. Producerende bedrijven zouden zelfs verantwoordelijk zijn voor 64% van de luchtverontreiniging, terwijl slechts 0,4% voldoet aan een milieubeheersysteem.
Het overzicht van emissies uit 2019 van de BCG en het Carbon Disclosure Project (CDP) laat percentages zien die er niet om liegen.
Emission split in Scopes 1, 2 and 3 upstream for selected industries. Source: CDP, BCG
Jarenlange inspanningen van organisaties op het gebied van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen - People, Profit, Planet - blijken weinig te hebben bijgedragen aan het verlagen van de uitstoot van broeikasgassen.
Niet verwonderlijk want deze inspanning waren vooral gericht op de interne bedrijfsvoering en het bereiken van een positieve duurzame uitstraling.
Het verschil gaat pas gemaakt worden wanneer bedrijven verder kijken dan hun interne organisatie, kijken naar hun toeleverings- en distributieketens
Volgens het WEF & BCG hebben kleine en middelgrote bedrijven de sleutel in handen om wijdverspreide en blijvende verandering teweeg te brengen in adoptie van initiatieven voor het bereiken van Netto-Nul.
Het aanpakken van Value Chain emissies is volgens het WEF & de BCG van fundamenteel belang om geloofwaardige toezeggingen, op het gebied van klimaatverandering, aan werknemers, klanten, investeerders, en overheidsinstanties na te komen.
Corporate Value Chain (Scope 1, 2, en 3) Accounting and Reporting Standard Source: GHG
Door hun inspanningen te richten op indirecte emissies in hun waardeketen, stroomopwaarts als -afwaarts, (Scope 3 - Value Chain emissions) kunnen kleine en middelgrote bedrijven een veelvoud aan uitstoot bereiken, meer dan wanneer ze zich alleen concentreren op de eigen directe (Scope 1) en indirecte (Scope 2) emissies.
Overleven, toegang tot financiering, imago en 'share of wallet' kennen vaak een hogere prioriteit dan de impact van het handelen op het klimaat
Het 'Natuurlijk Kapitaal' is niet het meest favoriete onderwerp in de directiekamer van kleine en middelgrote bedrijven, greenwashing daargelaten.
Uit het onderzoeksrapport 'Future Readiness of SMEs and Mid-Sized Companies: A Year On - 12/2022' [2] van het WEF, geschreven in samenwerking met de National University of Singapore, blijkt dat slechts 7% van de geraadpleegde besluitvormers duurzaamheid als een uitdaging zien. Het rapport laat doorschemeren dat de toekomstbereidheid van kleine en middelgrote bedrijven nogal te wensen overlaat.
In haar 'Future Readiness of SMEs' - rapport onderkent het WEF drie belemmeringen voor het starten van duurzaamheidsinitiatieven:
◼ Op macro- (contextuele omgeving) niveau beschikken belanghebbenden, waaronder beleidsmakers, toezichthouders en ketenpartners van toeleveranciers, over beperkte kennis en gebrek aan duidelijke richtlijnen voor het implementeren van duurzaamheidspraktijken.
◼ Op meso- (transactionele omgeving) niveau zorgt een snel veranderend technologielandschap ervoor dat het voor kleinere bedrijven steeds moeilijker wordt om te begrijpen welke technologieën ze moeten gebruiken voor duurzaamheid en hoe ze die moeten toepassen.
◼ Op micro- (binnen het bedrijf) niveau worstelen organisaties met economische overwegingen, aangezien duurzaamheidsinspanningen vaak gepaard gaan met hoge investeringen in R&D, transitiekosten en extra productiekosten. Een gebrek aan ervaring met duurzaamheidsinitiatieven belemmert management en medewerkers om duurzaamheid te integreren in hun dagelijkse bedrijfsvoering.
Volgens het WEF hebben kleine en middelgrote bedrijven moeite met het maken van de juiste afweging tussen economische, ecologische of sociale prestaties.
Dit uitstelgedrag wordt toegeschreven aan:
1) milieuvriendelijke praktijken zijn kapitaalintensief,
2) beperkt bewustzijn van welke praktijken moeten worden geïmplementeerd en hoe ze moeten worden geïmplementeerd,
3) beperkt begrip van de impact van deze praktijken op duurzame bedrijfsprestaties, en
4) kapitaal, vaardigheden van het personeel en beperkte middelen.
Kosten spelen een belangrijke rol in duurzaamheidsinitiatieven
Alhowel het WEF & BCG uitdragen dat de kosten voor het verlagen van uitstoot verassend laag zijn en weinig of geen invloed hebben op consumentenprijzen, zijn de onderbouwing van deze argumenten flinterdun.
In haar onderzoeksrapport 'Net-Zero Challenge: The supply chain opportunity - 1/2021' [1] laat het WEF zien dat bedrijven zich flink moeten inspannen om een koolstofarme situatie te bereiken:
◼ 40% van de emissies kan worden teruggedrongen door relatief eenvoudige maatregelen of tegen gereduceerde kosten, zoals optimaliseren van productie en logistieke processen en overschakelen op hernieuwbare energie, energie afkomstig van natuurlijke bronnen
◼ 40% van de emissies vraagt investeringen die, omgerekend naar kosten per ton verlaagde uitstoot, tussen € 10 en € 100 per ton CO2 e (koolstofdioxide-equivalent) bedragen. Het gaat hier dan om hernieuwbare warmtetechnologieën op lage temperatuur zoals biomassa, warmtepompen.
◼ volledig koolstofvrij maken van toeleveringsketens vereist gebruik van technologieën die nog niet volwassen zijn en daarom erg duur
Kortom de initiatieven vragen om significante investeringen en kosten spelen dus wel degelijk een belangrijke rol in adoptie van duurzaamheidsmaatregelen, vooral als we het hebben over kleine en middelgrote bedrijven.
Natuurlijk zal dit belang afnemen naarmate goedkopere oplossingen beschikbaar komen en klanten / consumenten bereid zijn een hogere prijs te betalen voor duurzamere producten.
Reductiehefbomen - oplossingen kunnen zorgen voor het verminderen van de uitstoot
Acht belangrijke reductiehefbomen kunnen zorgen voor het verminderen van de uitstoot van elk van de genoemde toeleveringsketens.
Het WEF & BCG presenteren acht belangrijke reductiehefbomen (oplossingen) die in verschillende combinaties zorgen voor het verminderen van de uitstoot van elk van de toeleveringsketens.
Eight levers to abate supply-chain emissions. Source: BCG
Veel van deze hefbomen zijn, volgens de onderzoekers, tegenwoordig direct beschikbaar tegen gereduceerde kosten (blauwe balk).
Andere oplossingen vragen nog 5 - 10 jaar voor ze beschikbaar komen.
Het animo voor adoptie van netto-nul initiatieven in toeleveringsketens blijft ver achter de verwachtingen
Alhoewel hefbomen direct beschikbaar, de kosten laag zijn of zichzelf terugverdienen, hetzij door besparingen, hetzij door concurrentievoordelen, blijft het animo voor het implementeren van koolstofbesparende maatregelen in toeleveringsketens ver achter.
Immers het implementeren van deze hefbomen, in eigen productiefaciliteiten of in die van derden, komt niet zonder kosten en vraagt een gezamenlijke gecoördineerde inspanning van alle belanghebbenden in de toeleveringsketen, inclusief klanten.
Volgens de onderzoekers zijn er twee oorzaken:
◼ de perceptie dat 'optimaliseren voor duurzaamheid' de doelstellingen van het verbeteren van ketenprestaties en het verlagen van ketenkosten kan verstoren
◼ het implementeren van oplossingen is een serieuze uitdaging omdat emissies verspreid liggen over verschillende producten, landen en n-tier leveranciers, inbegrepen de leveranciers van de leveranciers
Bovendien zijn het berekenen en verlagen van uitstoot in toeleveringsketens een totaal nieuw domein- of werkgebied voor bedrijven, voor overheidsinstanties en voor aanbieders van oplossingen.
De grootste uitdagingen voor bedrijven zijn:
◼ gebrek aan inzicht in waar emissies 'begraven' liggen in de toeleveringsketen
◼ gebrek aan inzicht in welke materialen bij welke leveranciers betrokken worden
◼ ontbreken van voldoende nauwkeurige en geverifieerde primaire gegevens
◼ ontbreken van oplossingen om emissiegegevens vast te leggen en te delen in de keten
◼ bestaande gegevensstandaarden zoals ISO 14064-1 en het GHG Protocol [4} laten veel ruimte voor eigen interpretatie
Scope 3-emissies vormen het leeuwendeel van de totale koolstofvoetafdruk maar zijn onzichtbaar - vaak ondoorgrondelijk
Verschillende factoren weerhouden bedrijven ervan om te proberen de uitstoot in hun toeleveringsketens te verminderen.
Addressing upstream emissions is hard, with several barriers. Source: BCG
Hoewel Scope 3-emissies het leeuwendeel vormen van de totale koolstofvoetafdruk van kleine en middelgrote bedrijven, ontberen organisaties kennis en inzicht in:
◼ de structuur van hun leveranciersfabrieken en -netwerken
◼ de primaire gegevens van emissies die ontstaan tijdens de levenscyclus van een product
Een veel voorkomend probleem is dat veel bedrijven in de eerste plaats nog steeds beperkte transparantie hebben over deze emissies – en de mechanismen om meer transparantie op leveranciersniveau tot stand te brengen, zijn nog onvolwassen.
Weinig kleine en middelgrote bedrijven zijn in staat om hun value chain emissies te berekenen en te openbaren.
Simpelweg, omdat ze niet weten wie de leverancier achter de leverancier is en het ondoenlijk is om, met tienduizenden producten en een omzet verspreid over honderden tot duizenden leveranciers, zicht te hebben op de uitstoot die wordt gedaan.
Onderstaand plaatje, uit de driedelige serie van het 'Wereld Natuur Fonds (WWF)' over de kleding- en textielindustrie, geeft een verhelderend beeld van de complexiteit van een toeleveringsketen in de kleding- en textielindustrie.
Elke Tier / niveau kan bestaan uit enkele tot meerdere leveranciers.
A linear breakdown of the value chain in the textiles & apparel sector. Source: WRI
Eau Courant: Water Stewardship In Apparel and Textiles - 26 Augustus 2022
Volledig koolstofvrij wordt door het WEF & BCG voorlopig nog gezien als een onmogelijkheid.
Ondanks dat in het onderzoeksrapport oplossingen worden gepresenteerd wordt tevens geconcludeerd dat het volledig koolstofvrij maken van toeleveringsketens niet eenvoudig, voorlopig nog onmogelijk is.
Uit onderzoek blijkt dat zelfs toonaangevende bedrijven moeite hebben om de gegevens te krijgen die ze nodig hebben om duidelijke doelen en normen vast te stellen waaraan hun leveranciers zich moeten houden.
Hindernissen kunnen overwonnen worden. Er zijn kansen en mogelijkheden
Meer hierover in Deel 2.
Het World Economic Forum (WEF), de Boston Consulting Group (BCG) en de National University of Singapore concluderen dat hindernissen overwonnen kunnen worden en stellen een aantal strategieën en tajecten voor om:
◼ de volwassenheid en toekomstbereidheid van bedrijven te vergroten
◼ de totale voetafdruk van toeleveringsketens in kaart te brengen en te verbeteren
◼ de transparantie van leveranciersnetwerk te vergroten
Referenties